عوامل مصرف مواد مخدر و عوامل موثر بر اعتیاد

همانند سایر بیماری‌ها میزان آسیب پذیری افراد مختلف در برابر بیماری اعتیاد نیز تفاوت دارد در مجموع هر چه عوامل آسیب پذیری در فر زیادتر باشد امکان مصرف مواد مخدر به این گونه مواد معتاد شود بیشتر خواهد بود.

‌عوامل سرشتی

یکی از مهمترین کشف ها شناخت مکان هایی در مغز است که به ویژه در پدیده اشتیاق دخالت دارند خیلی از درمانگران باور دارند که این اشتیاق یک فاکتور مرکزی در بسیاری از موارد بازگشت به مواد است.

 

عوامل فردی در مصرف مواد مخدر

ویژگی های اولیه کودکی مانند اختلال سلوک و پرخاشگری، عملکرد تحصیلی ضعیف، شکست در مدرسه، نگرش ها و باورهای مثبت نسبت به مصرف مواد مخدر، رفتار خطر کردن و هیجان خواهی، منبع کنترل بیرونی، عزت نفس پایین، تجارب آسیب‌زا، بیماری‌ها و اختلالات جسمی، نقیضه های بدنی، خستگی، بی خوابی و کم خوابی و عوامل جنسی، اختلالات و بیماری های روانی، اضطراب و افسردگی، ناکامی، محرومیت، کنجکاوی واکنش غمگینی، اختلالات شخصیتی.

عوامل خطرزا ای که در فهرست بالا معرفی شد برای مصرف یا سوء مصرف می باشند.

 

عوامل محیطی و بیرونی در مصرف مواد مخدر

خانواده بزهکار و ازهمگسیخته، فوت مادر و پدر ،غیبت والدین، طلاق خانواده های پرجمعیت، ستیزه و اختلافات خانوادگی، فقدان روابط عاطفی در خانواده در مدرسه و محیط آموزشی نامطلوب، عضویت در گروه های فاسد، تقلید از همسالان گروه دوستان معتاد، زندگی در مناطق بزهکار، بیکاری، دسترسی به مواد مخدر ، توزیع ناعادلانه ثروت، جنگ و تبعات آن، مهاجرت و تعارض فرهنگی حاصله، استعمار فرهنگی و پایین بودن سطح سواد نابسامانی و آشفتگی های اجتماعی، رشد و پیشرفت بی رویه شهرنشینی و کاهش کنترل اجتماعی و تکنولوژی، افزایش توانایی جسمی و جنسی اختلالات روانپزشکی درمان نشده، دردهای جسمی مزمن، همانند سازی با بزرگتر ها، دسترسی به پول هنگفت، تصورات نادرست نسبت به مواد مخدر، ایجاد احساسات ویژه ، عضویت در یک خرده فرهنگ برای کسب حمایت، مقابله با استرس و تشویق عضو معتاد خانواده.

 

نقش علل اجتماعی در مصرف مواد مخدر

از آن رو که انسان طبعاً موجودی اجتماعی می باشد و برای زندگی کردن نیاز به حضور در اجتماع دارد با یکسری علل اجتماعی روبرو می گردد که برخی از آنها در گرایش فرد به اعتیاد موثرند.  برخی از علل اجتماعی که در گرایش به سوی اعتیاد زمینه ساز و موثر می باشند عبارتند از:

• دسترسی آسان به مواد مخدر

• بیکاری و اعتیاد

• نابرابری های اقتصادی و اجتماعی

• نقش محیط جغرافیایی و محل سکونت

• نقش دوستان ناباب

الف. دسترسی آسان به مواد مخدر

در دسترس بودن مواد مخدر علتی می باشد که به همراه علل دیگر زمینه گرایش فرد را به اعتیاد ایجاد می نماید به گونه ای که اگر در فرد زمینه کجروی وجود داشته باشد و مواد مخدر به آسانی در دسترس قرار گیرد از مصرف و توزیع آن دریغ نمی نماید دسترسی مواد مخدر به عوامل گوناگونی بستگی دارد از جمله: وضعیت جغرافیایی کشور استان و محله جغرافیایی، نقش قوانین نحوه اجرا و قاطعیت از قوانین و برنامه‌ریزی‌های مسئولان برای مهار مواد مخدر.

ب. بیکاری و اعتیاد

عامل بیکاری به طور غیر مستقیم به گرایش فرد به سوی اعتیاد می انجامد بیکاری از سوی به فقر شخص و سوی دیگر سبب ایجاد بیماری های روانی افسردگی و ضعف اعتماد به نفس و از بین رفتن امیدواری می شود که در نهایت به اعتیاد شخص منجر می‌گردد. فرد به دلیل بیکاری و نداشتن درآمد آبرومند به خرید و فروش مواد مخدر رو می آورد و برای خود شغلی کاذب ایجاد می‌نماید. یکی از نتایج اشتغال فقدان فرصت برای ارتکاب به جرم است بیکاری منجر به افزایش حقوق آتش فراغت فرد می‌شود و چنانچه برای اوقات فراغت افراد برنامه ریزی های منطقی و مناسب به اتخاذ نشده باشد زمینه گرایش به اعتیاد برای آنان مهیا می‌شود چرا که در این فرصت فرد با من حرف آن و معتادان آشنا می‌گردد و با آنها می پیوندد.

پس می توان نتیجه گرفت که بیکاری یک عامل زمینه ای می باشد که می‌تواند در کنار عوامل دیگر مانند فقر موجب روی آوردن به سوی اعتیاد در اعتیاد و مصرف مواد مخدر گردد.

کمپ ترک اعتیاد ازگل

همچنین ببینید >> بهترین کمپ ترک اعتیاد تهران

ج. نابرابری های اقتصادی و اجتماعی

نابرابری های اقتصادی اجتماعی جنبه های وسیعی دارد که نابرابری ها در توزیع منابع مادی نابرابری در قدرت نابرابری در حیثیت نابرابری های جنسیتی و نژادی را شامل می‌شود. عوامل نابرابری به طور مستقیم منجر به اعتیاد فرد نمی گردد. اما می‌تواند زمینه‌ساز فقر و مشکلات عاطفی گردد. از این رو به طور غیر مستقیم عاملی در گرایش افراد به اعتیاد مواد مخدر محسوب می‌شود. اختلاف طبقاتی در هر جامعه به بیمارانی بیشتر این افراد آن جامعه نسبت به شرایط اقتصادی موجود منتهی می‌شود. همین بیماری نسبت به شناخت اجتماعی در گرایش به اعتیاد تاثیر بسزایی دارد مطالعات اجتماعی نشان میدهند در کشورهایی که توزیع ثروت به صورت عادلانه صورت نمی‌گیرد فقیر را فقیرتر و اغنیا ثروتمندتر می شوند، فاصله طبقاتی فزونی می‌یابد و به علت عدم آموزش های اجتماعی و ضعف فرهنگی و فقدان احساس همبستگی ناشی از ماده گرایی فردگرایی از ویژگی های جوامع در حال توسعه است افراد قادر به هدایت در درست ستیز علیه این بی‌عدالتی اجتماعی نیستند. در نتیجه ارزش های اجتماعی فاقد اعتماد می شوند نظارت اجتماعی سس می گردد و بزهکاری و تبهکاری عمومیت پیدا میکنند.

د. نقش محیط جغرافیایی و محل سکونت در مصرف مواد مخدر

نقش محیط جغرافیایی شهر از جمله شهرهای مرزی که امکان انتقال مواد مخدر به راحتی صورت می گیرد و نیز محل سکونت در گرایش افراد به اعتیاد نقش بسزایی دارد. در مورد محل سکونت این مسئله اهمیت دارد که غالب افراد معتاد در مناطق حاشیه و مناطق قدیمی که دارای کوچه های پر پیچ و خم و خانه های مخروبه می باشد زندگی می کنند. واقعیت این است که محیط های آلوده می توانند زمینه مساعد شکوفایی استعدادهای موجود در افراد برای ارتکاب به جرم و اعتیاد را ایجاد نمایند. در این گونه مناطق که اغلب مناطق فقیرنشین میباشند امکانات رفاهی و مراکزی مانند سینما ، پارک و امکانات رفاهی کمتر وجود دارند و جوانان برای گذراندن اوقات فراغت خود به اجبار به طرف اعتیاد کشانده می شوند. از سوی دیگر غالباً این گونه مکان ها از طرف نیروی انتظامی کمتر نظارت می شوند. همچنین اغلب روستاییان و مهاجران خارجی در محله های قدیمی شلوغ و مخروبه ها که از مراکز شهرها به دور هستند اسکان می یابند و به دلیل آنکه این افراد اغلب شغلی ندارند و در بین مردم شناخته شده نیستند خیلی راحت و بهتر می‌توانند به توزیع مواد مخدر و در نهایت مصرف آن روی آورند.

و. نقش دوستان ناباب

عضویت در گروه همسالان برای نخستین بار کودکان را در فرآیندی قرار می‌دهد که بیشترین میزان جامعه پذیری به صورت ناخودآگاه و بدون هرگونه طرح سنجیده در آن انجام می پذیرد گروه همسالان بر خلاف خانواده و مدرسه کاملاً حول محور منافع و علایق اعضا قرار دارد. اعضای این گروه می‌توانند برای جستجوی روابط و موضوع هایی بپردازند که در خانواده و مدرسه با تحریم مواجه است.

تقریباً در ۶۰ درصد موارد اولین مصرف مواد به دنبال تعارف دوستان رخ می دهد !

بهترین کمپ ترک اعتیاد شرق تهران و ویژگی هایی برای شما

همچنین ببینید >> کمپ ترک اعتیاد در شرق تهران

ارتباط و دوستی با همسالان مبتلا به سوء مصرف مواد عامل مستعد کننده قوی برای ابتلای نوجوانان و جوانان به اعتیاد است. مصرف کنندگان مواد برای گرفتن تایید رفتار خود از دوستان سعی می کنند آنان را وادار به همراهی با خود نمایند. نظریه همنشینی افتراقی موید این دلیل می باشد در این نظریه کجی و انحراف اجتماعی ناشی از آن است که فرد رفتار نابهنجار ای را در خلال فرایند جامعه پذیری و یادگیری فرا گرفته و آن را از طریق همانندسازی یا درونی کردن ارزش ها در درون خود جایگزین کرده است و به صورت رفتار بروز می‌دهد . بر این اساس خانواده دوستان و گروه همسالان بیشترین نقش را بر عهده دارند. گروه همسالان به خصوص در شروع مصرف سیگار بسیار موثرتر است. بعضی از دوستی ها صرفاً حول محور مصرف مواد شکل می‌گیرد در پایان می‌توان به عوامل دیگری که در گرایش به اعتیاد وجود دارد اشاره کرد:

• نقش توسعه صنعتی و مهاجرت و حاشیه‌نشینی در اعتیاد؛

• نقش ضعف اجرایی قوانین و مقررات در اعتیاد؛

• نقش بی سوادی و عدم آگاهی فرد در اعتیاد و مصرف مواد مخدر؛

• نقش زندان و عدم تاثیر آن؛

• نقش وسایل ارتباط جمعی در مصرف مواد مخدر؛

همچنین ببینید >> کمپ ازگل در رسانه ها